හික්කඩුවේ ශ්‍රී සුමංගල හිමි (Hikkaduwe Sri Sumangala Himi)

ජීවන තොරතුරු

සුමංගල හිමියෝ 1827 වසරේ ජනවාරි මස 20 වෙනිදා හික්කඩුවේදී උපත ලැබූහ. මුලින්ම උන්වහන්සේ පන්නම්ගොඩ පේගුත්තර හිමියන්ගෙන් සිංහල සහ පාලි ඉගෙන ගත්හ. ඉන් අනතුරුව වලානේ සිද්ධාර්ථ හිමියන් ඇසුරෙහි අකුරු කළහ. එසේම කසීනාථ නමැති බමුණු පඬිවරයකුගෙන් සංස්කෘත, තර්ක ශාස්ත්‍රය සහ නක්ෂත්‍රය ආදිය ඉගෙන ගත්හ.

සුමංගල හිමියන් උපසම්පදාව ලද්දේ මහනුවරදීය. ඉංශ්‍රීසි,ප්‍රංශ,දෙමළ, රුසියන් වැනි භාෂා කිහිපයක් පිළිබඳවම හසල දැනුමක් ඇතිව සිටි එතුමෝ පාලි බස උගත් ධර්මධර, වියත් හිමිනමක් වූහ. බෞද්ධ අධ්‍යාපනය දියුණු කිරීමට විශාල උත්සාහයක් ගත් උන්වහන්සේ පිරිවෙනක්ද ආරම්භ කළහ. එය “විද්‍යෝදය“ පිරිවෙන ලෙස හැඳින්වෙන අතර,ථෙරවාදි බුදු දහම පැතිරවීමට එම පිරිවෙන මහඟු තෝතැන්නක් විය. සරසවි සඳරැස, ලංකාලෝකය, වැනි පත්‍ර සඟරා ආරම්භ කිරීමටද උන්වහන්සේගෙන් අනුශාසනා ලැබුණි. විශාල ගෝල පිරිසක් බිහිකළ සුමංගල හිමියෝ බුදු දහම ජනතා හදවත් තුළ තව දුරටත් පෝෂණය කොට වැඩි දියුණු කිරීමට හැම විටම උත්සාහ ගත්හ.

උන්වහන්සේ අතින් ඉටුවුණු විවිධ ක්‍රියාකාර වලින් මෙන්ම එතුමන් විසින් සිංහල සාහිත්‍යයට තිලිණ කරන ලද පාලි, සිංහල, සංස්කෘත ග්‍රන්ථ සහ ගාථා හා ශ්ලෝක තුළින්ද දෙස, බස, රැස රැකගැනීමෙහිලා ඉටු වූ සේවය අතිමහත්ය. නැණ නුවණින් මෙන්ම දයානුකම්පිත හදවතකින්ද හෙමි සුමංගල හිමියෝ 1911 වසරේ අප්‍රේල් 29 දා අවුරුදු 84ක් ආයු වළඳා අපවත් වූහ.

නිර්මාණ

බෞද්ධ ග්‍රන්ථ

බ්‍රහ්ම ධර්මය, වර්ණ රීති(1873), මාසාර්තු ලක්ෂණ(1858), වර්ණ රීති(1873), පාලි මහා වංසය සිංහලට පරිවර්තනය කිරීම

රචනා කරන ලද පද්‍ය කෘති

සිදත් සඟරා සන්නසය, කාව්‍ය ශේඛර සන්නසය

රචනා කරන ලද පාලි ග්‍රන්ථ

බාලාවතාර ටිකාව, පාලි නාමපද මාලාව